ਦਿੱਲੀ ਪੋਇਟਰੀ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਕਵਿੱਤਰੀ ਡਾ. ਸਾਜ਼ੀਨਾ ਖ਼ਾਨ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੇ ਜਜ਼ਬਾਤਾਂ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਛਾਪ ਛੱਡੀ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 26 ਨਵੰਬਰ,ਬੋਲੇ ਪੰਜਾਬ ਬਿਊਰੋ :
ਦਿੱਲੀ ਪੋਇਟਰੀ ਫੈਸਟੀਵਲ ਨੇ ਇੱਕ ਅਭੁੱਲ ਸਾਹਿਤਕ ਅਨੁਭਵ ਦੇਖਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੀ ਕਵਿੱਤਰੀ ਡਾ. ਸਾਜ਼ੀਨਾ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ‘‘ਥਰੂ ਦ ਡਿਸਪੇਅਰਜ਼’’ ਨਾਲ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋਹ ਲਿਆ। ਕਵਿੱਤਰੀ ਦੀਆਂ ਡੂੰਘੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ‘‘ਫਾਇਰ ਆਫ ਲਾਈਫ’’, ‘‘ਐਬਜ਼ੋਰਬ’’ ਅਤੇ ‘‘ਨੋ ਟਾਊਨ’’ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਲੱਖਣ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਮਨੁੱਖੀ ਆਤਮਾ ਅਤੇ ਹਿੰਮਤ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ, ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਪਲਾਂ ਨੂੰ ਡੂੰਘੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲਾਸਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਫੈਸਟੀਵਲ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਡਾ. ਸਾਜ਼ੀਨਾ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ‘‘ਥਰੂ ਦ ਡਿਸਪੇਅਰਜ਼’’ ਵਿੱਚ ਅੰਕਿਤ ਆਪਣੀਆਂ ਕੁੱਝ ਲਿਖਤਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।
ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ‘‘ਫਾਇਰ ਆਫ ਲਾਈਫ’’ ਵਿੱਚ, ਡਾ. ਖਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਭਾਵਪੂਰਣ ਰੂਪਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਅੱਗ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ: ‘‘ਕੀ ਇਹ ਉਹੀ ਨਰਕ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਸਾਹ ਨੂੰ ਸਾੜਦਾ ਹੈ, / ਜਿੱਥੇ ਅਸਮਾਨਤਾ ਦੀਆਂ ਲਾਟਾਂ ਰੂਹ ਨੂੰ ਚੁੰਮਦੀਆਂ ਹਨ, / ਅਤੇ ਜੋ ਕੁੱਝ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਸੀ ਉਹ ਉਮੀਦ ਦੀ ਸੁਆਹ ਛੱਡ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?’’
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰੂਪਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਪਲਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਣ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਸਫ਼ਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਰੋਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਗੂੰਜਦਾ ਹੈ।
ਡਾ. ਸਾਜ਼ੀਨਾ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ‘‘ਐਬਜ਼ੋਰਬ’’ ਉਸ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਗਲੇ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਆਏ ਬਿਨਾਂ ਸਹਿਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਨੁੱਖੀ ਆਤਮਾ ਦੇ ਅਦਭੁਤ ਧੀਰਜ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਦਰਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਰਥ ਲੱਭਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
‘‘ਨੋ ਟਾਊਨ’’ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਖਾਨ ਘਾਟੇ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਲੋਕਾਂ, ਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਯਾਦਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਆਇਤਾਂ ਇੱਕ ਡੂੰਘੀ ਤਰਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਅਤੀਤ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਅਟੱਲ ਸਬੰਧ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਡਾ. ਸਾਜ਼ੀਨਾ ਦਾ ਕੰਮ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾਈ ਸੀਮਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਣ ਲਈ ਲਿਖਤੀ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਸਦੀਵੀ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸੰਗਮ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਕਵਿਤਾ ਆਪਣਾ ਸਥਾਨ ਲੱਭਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਮੀਦ ਦੀ ਚਮਕਦੀ ਕਿਰਨ ਵਾਂਗ ਹੈ, ਪੁਰਾਤਨ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਵੇਦਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦੀ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਪੋਇਟਰੀ ਫੈਸਟੀਵਲ ਇੱਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਬਣ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਡਾ. ਸਾਜ਼ੀਨਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਕਲਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲੋਂ ਨਿਕਲੇ ਕਾਵਿ ਪਾਠਾਂ ਨੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਆਤਮਾ ਦੀ ਅਟੁੱਟ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਨਾਲ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ। ‘‘ਥਰੂ ਦ ਡਿਸਪੇਅਰਜ਼’’ ਨਾਲ, ਡਾ. ਸਾਜ਼ੀਨਾ ਖਾਨ ਨੇ ਇੱਕ ਕਵੀ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਸਥਾਨ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਹਰ ਪਾਠਕ, ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ, ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਗੂੰਜਦੇ ਹਨ।
