ਝਾਰਖੰਡ ‘ਚ ‘ਹੇਮੰਤ ਦੋਬਾਰਾ’ ਨਾਅਰਾ ਸਾਰਿਆਂ ‘ਤੇ ਪਿਆ ਭਾਰੀ, ਇੰਡੀਆ ਗਠਜੋੜ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਪੂਰਾ ਬਹੁਮਤ
ਰਾਂਚੀ, 23 ਨਵੰਬਰ,ਬੋਲੇ ਪੰਜਾਬ ਬਿਊਰੋ :
ਝਾਰਖੰਡ ‘ਚ ਇਸ ਵਾਰ ‘ਹੇਮੰਤ ਦੋਬਾਰਾ’ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਸਾਰਿਆਂ ‘ਤੇ ਭਾਰੀ ਪਿਆ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸੱਚ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਨੇ ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੰਗਲ ਅਧਿਕਾਰ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਇਆ ਅਤੇ ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਨਿਕਲਿਆ ਕਿ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਨਾ ਤੈਅ ਹੈ।
ਇਸ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਹੇਮੰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮਈਆਂ ਸਨਮਾਨ ਯੋਜਨਾ ਇੰਡੀਆ ਗਠਜੋੜ ਲਈ ਮਾਸਟਰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਹਰਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਚੋਣ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਸੰਦੇਸ਼ ‘ਚ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਨੇ ‘ਐਕਸ’ ‘ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ‘ਝਾਰਖੰਡ ਜਿੱਤ ਗਿਆ ਹੈ’।
ਝਾਰਖੰਡ ਦੀਆਂ 81 ਵਿੱਚੋਂ 71 ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਨਤੀਜੇ ਐਲਾਨੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਝਾਰਖੰਡ ‘ਚ ਇੰਡੀਆ ਗਠਜੋੜ ਨੇ 54 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਚੋਣ ਜਿੱਤ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਐਨਡੀਏ ਨੇ ਝਾਰਖੰਡ ‘ਚ ਸਿਰਫ 18 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਹੀ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਝਾਰਖੰਡ ਦੀਆਂ ਸਿਰਫ਼ 10 ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਅੰਤਿਮ ਨਤੀਜੇ ਐਲਾਨੇ ਜਾਣੇ ਹਨ। ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਟ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਗਈ ਹੈ।
ਰਾਜ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਝਾਰਖੰਡ ਮੁਕਤੀ ਮੋਰਚਾ (ਜੇ. ਐੱਮ. ਐੱਮ.) ਨੇ 19 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਹਨ ਜਦਕਿ ਉਹ 15 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਨੇ 08 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਜਿੱਤ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ 13 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਲੀਡ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ 08 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ 08 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਅੱਗੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਰਜੇਡੀ ਨੇ ਇੱਕ ਸੀਟ ਜਿੱਤੀ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਲੀਡ, ਸੀਪੀਆਈ ਨੇ ਦੋ ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ, ਆਜਸੂ ਨੇ ਕੋਈ ਸੀਟ ਨਹੀਂ ਜਿੱਤੀ ਹੈ, ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਸੀਟ ‘ਤੇ ਲੀਡ ਹੈ। ਲੋਕ ਜਨਸ਼ਕਤੀ ਪਾਰਟੀ (ਆਰ.) ਨੇ ਇੱਕ ਸੀਟ ਜਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਝਾਰਖੰਡ ਲੋਕਤੰਤਰਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਮੋਰਚਾ (ਜੇਐਲਕੇਐਮ) ਨੇ ਇੱਕ ਸੀਟ ਜਿੱਤੀ ਹੈ ਜਦਕਿ ਜੇਡੀਯੂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੀਟ ‘ਤੇ ਬੜ੍ਹਤ ਹੈ।
ਹੇਮੰਤ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਮਾਸਟਰਸਟ੍ਰੋਕ ਬਣੀ ਮਈਆਂ ਸਨਮਾਨ ਯੋਜਨਾ
ਦਰਅਸਲ, ਝਾਰਖੰਡ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਐਲਾਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮਾਸਟਰਸਟ੍ਰੋਕ ਮਈਆ ਸਨਮਾਨ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਂਦਾ ਸੀ। ਝਾਰਖੰਡ ਦੀਆਂ 50 ਲੱਖ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਸਕੀਮ ਦੀ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤਹਿਤ 1000 ਰੁਪਏ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣੇ ਸਨ ਪਰ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨੇੜੇ ਆਇਆ ਤਾਂ ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਨੇ ਇਸ ਸਕੀਮ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ 1000 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 2500 ਰੁਪਏ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਅਟਕਲਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਦਾ ਝੁਕਾਅ ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਵੱਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸੱਚ ਵੀ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ।
ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹੇਮੰਤ-ਕਲਪਨਾ ‘ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਜਤਾਇਆ
ਝਾਰਖੰਡ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਧਾਇਕ ਪਤਨੀ ਕਲਪਨਾ ਸੋਰੇਨ ਦੇ ਹਮਲਾਵਰ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ‘ਤੇ ਕਾਫੀ ਭਰੋਸਾ ਜਤਾਇਆ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਅਤੇ ਵਿਧਾਇਕ ਕਲਪਨਾ ਸੋਰੇਨ ਦੀ ਹਮਲਾਵਰ ਰਣਨੀਤੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਇੰਡੀਆ ਗਠਜੋੜ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਸਗੋਂ ਖੇਤਰੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਚੰਗੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਇਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੇ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਆ ਗਠਜੋੜ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਤਾਕਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਝਾਰਖੰਡ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮਈਆਂ ਸਨਮਾਨ ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਬਿੱਲ ਮੁਆਫੀ ਵਰਗੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਸਕੀਮਾਂ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਜਿੱਤ ਲਿਆਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਰਗਰ ਸਾਬਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।
ਝਾਰਖੰਡ ਮੁਕਤੀ ਮੋਰਚਾ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਏਕਤਾ
ਝਾਰਖੰਡ ਮੁਕਤੀ ਮੋਰਚਾ (ਜੇਐੱਮਐੱਮ) ਦੀ ਰਾਜ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ‘ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਕੜ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਵੋਟਰ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਭਾਈਚਾਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਆਗੂ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਜੇਐਮਐਮ ਦੀ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਉਹੀ ਪਕੜ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਹੋਰ ਖੇਤਰੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਜੇਐਮਐਮ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੰਡੀਆ ਗਠਜੋੜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਰ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕਜੁੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਹੀਆਂ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਗੱਠਜੋੜ ਦੀ ਤਾਲਮੇਲ ਨੇ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ। ਇਹ ਇੰਡੀਆ ਗਠਜੋੜ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣਿਆ।
ਕਬਾਇਲੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਹੇਮੰਤ ਦੀ ਰਹੀ ਤਿੱਖੀ ਨਜ਼ਰ
ਝਾਰਖੰਡ ਦੀਆਂ ਲਗਭਗ ਇਕ ਤਿਹਾਈ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਵੋਟਰ ਨਿਰਣਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹੇਮੰਤ ਅਤੇ ਕਲਪਨਾ ਸੋਰੇਨ ਨੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਾਰੇ ਲਗਾਤਾਰ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਏ। ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਅਤੇ ਕਲਪਨਾ ਸੋਰੇਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗਲ ਅਧਿਕਾਰ, ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ। ਆਦਿਵਾਸੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ।
ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਲੁਭਾਉਣ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਮੰਨਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਲਈ ਸਰਨਾ ਕੋਡ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਇਹ ਇਸ ਵਾਰ ਚੋਣ ਬਹਿਸ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਜੇਐਮਐਮ ਆਦਿਵਾਸੀ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਹੇ। ਸਰਨਾ ਧਰਮ ਕੋਡ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਆਦਿਵਾਸੀ ਆਪਣੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਧਰਮ ਵਜੋਂ ਪਹਿਚਾਣ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਜੇਲ ਤੋਂ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਦਾ ਵਧਿਆ ਕੱਦ
ਈਡੀ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣਾ ਪਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਲਗਾਵ ਹੋਇਆ। ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੱਦ ਛੋਟਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਸਗੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵਧਿਆ। ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਬਦਲੀ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ।
ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅਤਾ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਹ ਪੂਰੇ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੌਰਾਨ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨੇਤਾ ਵਜੋਂ ਦੇਖੇ ਗਏ। ਇਸ ਨਾਲ ਇੰਡੀਆ ਗੱਠਜੋੜ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ। ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਬਗਾਵਤ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਵੀ ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਇਹ ਗੱਲ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਗਈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੱਤਾ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸਨੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਤੋੜਫੋੜ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਜਦੋਂ ਭਰਾ ਚੰਪਾਈ ਸੋਰੇਨ ਅਤੇ ਸੀਤਾ ਸੋਰੇਨ ਨੇ ਪਾਰਟੀਆਂ ਬਦਲੀਆਂ ਤਾਂ ਹੇਮੰਤ ਨੂੰ ਸਭ ਦੀ ਹਮਦਰਦੀ ਮਿਲੀ। ਭਾਜਪਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹੇਮੰਤ ਨੂੰ ਘੇਰਨ ਵਿੱਚ ਨਾਕਾਮ ਰਹੀ। ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਕਈ ਯੋਜਨਾਵਾਂ, ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਚਲਾਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੀਮਾਂ ਨੇ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ।
ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਰਹੀ ਨਾਕਾਮ
ਭਾਵੇਂ ਚੋਣ ਲੜਨ ਵਿਚ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਵਲ ਪਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਰਕਰ ਆਧਾਰਿਤ ਪਾਰਟੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਵਰਕਰਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਏਜੰਸੀਆਂ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਰੋਸਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਚੋਣ ਰਣਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸਪਸ਼ਟਤਾ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਦੀ ਘਾਟ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਵਰਕਰ ਨਿਰਾਸ਼ ਅਤੇ ਖਿੱਲਰੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ। ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਸਮੂਹਿਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਰਹੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅਹੁਦੇਦਾਰਾਂ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਰਿਹਾ। ਸਥਾਨਕ ਆਗੂ, ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਅਤੇ ਵਰਕਰ ਅਣਗੌਲੇ ਹੀ ਰਹੇ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਆਖਰੀ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨਾ ਚੁਣ ਸਕਣ ਕਾਰਨ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਝੱਲਣਾ ਪਿਆ ਹੈ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਪਣਿਆਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼, ਅੰਦਰੂਨੀ ਹਮਲੇ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਚੋਣ ਰਣਨੀਤੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਸਕੇ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਇਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਇਹ ਰਹੀ ਕਿ ਇਸ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਘੁਸਪੈਠ, ਹਿੰਦੂਤਵ ਅਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ‘ਚ ਵੱਡੇ ਨੇਤਾ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਘੁਸਪੈਠ ਅਤੇ ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ‘ਤੇ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਕਰਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਨੇ ਐਨਡੀਏ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਵਾਰ ਐਨਡੀਏ ਨੇ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦਾ ਕਾਰਡ ਖੇਡਿਆ, ਜਦਕਿ ਇੰਡੀਆ ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮਈਆਂ ਸਨਮਾਨ ਯੋਜਨਾ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਸੱਤਾ ਮਿਲੀ।
ਇੰਡੀ ਗਠਜੋੜ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਰਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ
ਇੰਡੀਆ ਗਠਜੋੜ ਨੇ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਸੰਤੁਲਿਤ ਵੰਡ ਕਰਕੇ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਉਹ ਖੇਤਰ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਭਾਜਪਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਮੂਹਿਕ ਰੈਲੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ’ਚ ਆਪਣੇ ਗਠਜੋੜ ਦੀ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਭਰੋਸੇ ਵਿੱਚ ਲੈਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਨਾਲ ਹੀ, ਇੰਡੀਆ ਗਠਜੋੜ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਇੱਕ ਨੈਰੇਟਿਵ ਬਣਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਪਾਰਟੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੂੰ ਕੁਚਲਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।ਇੰਡੀਆ ਗੱਠਜੋੜ ਲੋਕਤੰਤਰ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਉਠਾਉਣ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਫਲ ਰਿਹਾ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ 81 ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਦੋ ਪੜਾਵਾਂ ‘ਚ ਵੋਟਿੰਗ ਹੋਈ ਸੀ। ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਦੀ ਵੋਟਿੰਗ 13 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪੜਾਅ ਦੀ ਵੋਟਿੰਗ 20 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਈ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਗੇੜਾਂ ‘ਚ 66 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਿੰਗ ਹੋਈ ਸੀ। ਸੂਬੇ ‘ਚ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਵਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵੋਟਾਂ ਪਈਆਂ। ਇਸ ਵਾਰ ਝਾਰਖੰਡ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲਾ ਇੰਡੀਆ ਗਠਜੋੜ ਅਤੇ ਐਨਡੀਏ ਦਰਮਿਆਨ ਸੀ। ਇੰਡੀਆ ਗਠਜੋੜ ਵਿੱਚ ਝਾਰਖੰਡ ਮੁਕਤੀ ਮੋਰਚਾ (ਜੇਐਮਐਮ), ਕਾਂਗਰਸ, ਆਰਜੇਡੀ ਅਤੇ ਲੈਫਟ ਦੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਰਹੀਆਂ, ਜਦਕਿ ਐਨਡੀਏ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ, ਏਜੇਐਸਯੂ, ਜੇਡੀਯੂ ਅਤੇ ਐਲਜੇਪੀ (ਰਾ) ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।
